Zdrowa i zbilansowana dieta jest bardzo ważna w każdym wieku – dbamy o to, aby dzieci jadły zgodnie z zasadami zdrowego odżywiania, jako dorośli często także sięgamy po różne diety. Tak samo osoby starsze powinny jeść w sposób adekwatny do ich potrzeb. Prawidłowo skonstruowana dieta to element profilaktyki, ale i łagodzenia czy eliminowania przykrych dolegliwości, z którymi borykają się niektórzy seniorzy.

Nie jest tajemnicą, że wraz z upływem lat nasz organizm się zmienia – zwalnia nasz metabolizm, zmniejsza się ilość soków trawiennych i śliny, przez co trudniej jest strawić pokarm, zwłaszcza ten ciężkostrawny. Perystaltyka jelit się zmienia, podobnie jak mikroflora jelit, przez co składniki odżywcze są gorzej przyswajane niż u młodej osoby. Nieprawidłowa dieta może przysporzyć problemów trawiennych, ale i spowodować rozmaite niedobory.

Złe nawyki – skąd się biorą?

Seniorzy najczęściej trudno znoszą zmiany, także te dotyczące odżywiania – przez całe życie jedli w określony sposób, więc w podeszłym wieku ciężko im wprowadzać zmiany. A przecież ważne jest, aby eliminować z diety produkty, które w dłuższej perspektywie nie służą zdrowiu. Zaliczają się do nich np. tłuszcze zwierzęce, takie jak masło, margaryna czy śmietana, które pojawiają się w przepisach na wiele dań.

Osoby starsze nieumiejętnie komponują dietę także z powodu braku apetytu – pamiętajmy, że seniorzy często mają problemy ze zmysłem powonienia i smaku, przez co dawne przysmaki nie cieszą już jak kiedyś. Niektórzy seniorzy mają problem z jedzeniem, który wynika z braków w uzębieniu lub niewygodnej protezy – w efekcie sięgają tylko po miękkie potrawy, które łatwo przyrządzić, a które nie zawsze są pełnowartościowe.

Opiekunka osób starszych – co powinna wiedzieć o diecie seniora?

Tymczasem – aby cieszyć się dobrym zdrowiem na starość – trzeba zadbać o to, co pojawia się na talerzu seniora. Nierzadko odpowiada za to właśnie opiekunka osób starszych, która robi zakupy, a także przyrządza posiłki swojemu podopiecznemu. Oczywiście istotne jest tutaj to, aby uwzględnić wszystkie wytyczne lekarza i dostosować dietę do chorób, na które cierpi podopieczny (jak np. cukrzyca, osteoporoza, niewydolność nerek czy miażdżyca).

W naszym artykule przytaczamy zasady zdrowego odżywiania dla osoby starszej, która może sięgać po produkty z każdej kategorii. Np. jeśli podopieczny cierpi na cukrzycę – to wiadomo, że musi wyeliminować ze swojej diety produkty z wysokim indeksem glikemicznym. Jest to bardzo ważne, aby – konstruując dietę dla seniora – wziąć pod uwagę choroby, na które się leczy.

Podstawy zbilansowanej diety seniora

W dobrze ułożonej diecie osoby starszej powinny się znaleźć zarówno węglowodany, jak i białka, a także warzywa i owoce.

W menu seniora należy uwzględnić m.in. pieczywo (najlepiej pełnoziarniste lub mieszane, w miarę możliwości unikajmy białego pieczywa), kasze, ryż (warto sięgać po inne rodzaje ryżu niż ryż biały), a także makarony (warto wybierać pełnoziarniste). Nie zapominajmy o ziemniakach – dobrze jest je gotować na parze.

Istotnym elementem diety jest oczywiście mięso – najlepiej sięgać po chude mięsa, takie jak chuda wołowina, drób czy cielęcina. Bardzo ważne jest, aby nie zapominać o rybach – dostarczają one nienasyconych kwasów tłuszczowych, w efekcie zapobiegają chorobom serca, miażdżycy i zwiększają poziom tzw. dobrego cholesterolu.
Składnikiem diety, który zwykle pojawia się na stole, są jajka – warto sięgać po nie niezbyt często, gdyż żółtko zawiera dużo cholesterolu. W diecie nie powinno zabraknąć oliwy z oliwek lub olei – np. lnianego czy słonecznikowego – starajmy się jednak unikać masła. Cenne są także rośliny strączkowe, które również powinny być elementem menu seniora.

Bardzo ważny jest nabiał, który dostarcza wapnia, a to szczególnie ważne w diecie osoby starszej (wzmacnia kości). Jeśli picie mleka powoduje problemy trawienne lub gastryczne, warto sięgać po kefiry, maślanki czy jogurty. Warto zwracać uwagę, aby nie były produkowane na bazie mleka w proszku.


Równie ważne są warzywa i owoce. Te pierwsze najlepiej przyrządzać na parze lub jeść na surowo. Warto pamiętać, że warzywa dostarczają organizmowi wielu potrzebnych składników, jak np. błonnik, magnez, potas czy witaminy. Nie należy zapominać o owocach, one również są istotnym elementem dobrze zbilansowanej diety.

Dobre rady dla opiekuna i opiekunki osób starszych

Jako opiekun lub opiekunka osoby starszej, jesteś odpowiedzialny za to, jak odżywia się Twój podopieczny. Najczęściej to Twoim zadaniem są zakupy oraz przyrządzanie posiłków, dlatego ważne, abyś pamiętał o kilku kwestiach:


Senior powinien zjadać 4 lub 5 posiłków w ciągu dnia. Bardzo ważne jest śniadanie, które daje energię; kolacja powinna być z kolei lekka, aby senior nie miał w nocy problemów trawiennych i aby bez problemu zasnął.

Urozmaicaj dietę, aby Twój podopieczny zjadał różne produkty i w ten sposób dostarczał swojemu organizmowi wszystkich potrzebnych składników pokarmowych.

Pamiętaj o wodzie i innych płynach – senior nie powinien się odwodnić.

Zadbaj, aby posiłek nie tylko był smaczny, ale i estetycznie podany – to z pewnością pobudzi apetyt seniora.

Nie zmuszaj seniora do jedzenia, ale nie dopuść do tego, aby zrezygnował z przyjmowania pokarmów. W razie dużych trudności skonsultuj się z jego rodziną lub lekarzem, aby wprowadzić suplementy lub leki pobudzające łaknienie.

Weź pod uwagę ograniczenia seniora – np. te związane ze stanem jego uzębienia – i dostosuj konsystencję posiłków do jego możliwości, podając np. zupy-kremy, kasze gotowane na gęsto, przeciery lub musy z owoców, miękkie twarożki, pulpety mięsne czy pasztety itp.

Jeśli nie jest to niewskazane, wprowadź do diety seniora jego ulubiony przysmak – zdrowa dieta jest bardzo ważna, ale – o ile nie ma ku temu przeciwwskazań – ulubiony deser od czasu do czasu również może pojawić się na stole.

Angażuj seniora do wspólnego przygotowywania posiłków – niech poczuje się potrzebny!

Pamiętaj, aby to, co pojawi się na talerzu seniora, było odpowiednie dla jego zdrowia – planując jadłospis, bierz pod uwagę choroby, na które cierpi.

Chcesz wiedzieć więcej o „kulisach” pracy opiekunki osób starszych w Niemczech? Zapraszamy do kontaktu, nasz personel udzieli wszystkich najważniejszych informacji!